Na wniosek Komisji RM nr 9 Skarg, Wniosków i Petycji zamieszczamy treść petycji jednego z mieszkańców. Poniżej publikujemy jego treść.

„Działając na podstawie Ustawy o petycjach z dnia 11 lipca 2014 roku
(Dz. U. 2018 poz. 870) wnoszę petycję w sprawie zwiększenia świadomości prawnej dotyczącej transplantacji wśród lokalnej społeczności. Proszę o zamieszczenie informacji na temat obecnego stanu prawnego w Polsce regulującego pobieranie komórek, tkanek i narządów od zmarłych osób w celu ich przeszczepienia na stronie internetowej urzędu i/lub w innych lokalnych środkach masowego przekazu.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, jeżeli osoba za życia nie wyrazi sprzeciwu
na pobranie po śmierci swoich narządów, to domniemywa się, że wyraża na to zgodę.

Sprzeciw można wnieść poprzez wpis w Centralnym Rejestrze Sprzeciwów, w formie
pisemnego oświadczenia własnoręcznie podpisanego i noszonego przy sobie lub ustnej
deklaracji, złożonej w obecności co najmniej dwóch świadków.

Rozmowa personelu medycznego z osobami najbliższymi zmarłego ma na celu
ustalenie jego stanowiska na temat pośmiertnego dawstwa narządów. Prawo nie daje
uprawnień rodzinie do decydowania o pobieraniu bądź niepobieraniu cudzych komórek,
tkanek i narządów w celu ich przeszczepienia innej osobie. Każdy z nas jest
potencjalnym dawcą narządów, dopóki sam za życia nie wyrazi sprzeciwu.

W 2021 roku w Polsce najmłodszy dawca miał 1,5 roku, a najstarszy miał 79 lat.
W województwie śląskim 61 osób pośmiertnie podarowało komuś swoje narządy.
Na wspomnianym obszarze było 16 szpitali aktywnych w programie pozyskiwania
narządów od zmarłych na 38 szpitali z potencjałem dawstwa (Poltransplant Biuletyn
Informacyjny 2022, s. 10, 11, 16). Na dzień 31 grudnia 2022 roku na przeszczepienie
narządu oczekiwało 1856 osób (Statystyka prowadzona przez Centrum
Organizacyjno-Koordynacyjnego ds. Transplantacji ?Poltransplant? w 2022 roku).

Pobrania komórek, tkanek lub narządów ze zwłok ludzkich w celu ich przeszczepienia
lub pobrania komórek lub tkanek w celu ich zastosowania u ludzi można dokonać, jeżeli
osoba zmarła nie wyraziła za życia sprzeciwu. – brzmi przepis art. 5 ust. 1 Ustawy z dnia
1 lipca 2005 r. o pobieraniu, przechowywaniu i przeszczepianiu komórek, tkanek
i narządów (Dz. U. 2020 poz. 2134).

Uzasadnienie
W Polsce panuje przekonanie, że to rodzina decyduje o przeszczepieniu narządów
zmarłego krewnego, co nie znajduje potwierdzenia w treści obowiązujących przepisów
polskiego prawa. Niekiedy tylko osoba bliska zmarłego informuje personel medyczny
o tym, czy zmarły wyraził za życia sprzeciw na pośmiertne pobranie jego narządów.

Wielu obywateli jest przekonanych, że trzeba podpisać specjalne oświadczenie woli
lub zarejestrować się w jakiejś bazie danych w celu wyrażenia zgody na pośmiertne
oddanie narządów. Prawda jest taka, że nie ma w Polsce oficjalnego rejestru ?zgody?
(jest tylko Centralny Rejestr Sprzeciwów), gdyż każdy z nas jest mimowolnie dawcą
narządów, dopóki nie wyrazi sprzeciwu.

Potrzeba transplantacji może dotknąć każdego z nas. Każdy mieszkaniec naszego
kraju powinien być świadomy tego, jak temat transplantacji wygląda pod względem
polskiego prawa. Powinniśmy zachęcić go do poinformowania rodziny o swojej woli
na temat ewentualnego pośmiertnego oddania narządów, by uniknąć w przyszłości
potrzeby domniemywania czyjeś woli w przypadku niespodziewanej śmierci.

Według badań Centrum Badania Opinii Społecznej z 2016 roku 75% Polaków
nie rozmawiało ze swoimi bliskimi na temat ewentualnego przeszczepienia narządów.
Niestety tylko 20% badanych osób wie, że w Polsce wystarczy brak sprzeciwu za życia,
aby zostać pośmiertnie dawcą narządów (CBOS (2016). Postawy wobec transplantacji
narządów, s. 4, 12-13).

Możemy być dumni z tego, że to właśnie na terenie województwa śląskiego zespół
prof. Zbigniewa Religi przeprowadził pierwszą w Polsce udaną transplantację serca.

Przedstawione informacje mają charakter informacyjny. Nikogo nie zmuszają
do zmiany swojego światopoglądu. Decyzja o (nie)oddaniu po śmierci swoich narządów
należy do każdego z nas. Poinformujmy bliskich o swojej decyzji! Jakakolwiek ona
by nie była. Pośmiertne oddanie narządów jest ostatnim, najcenniejszym darem,
jaki człowiek może ofiarować drugiemu człowiekowi.”