W czwartek, 18 stycznia 2024 r. ruszy V edycja projektu edukacyjno ? sportowego ? Bieg Pamięci ze Światłem Pokoju. Głównymi organizatorami są Zespół Szkół Technicznych nr 2 im. Mariana Batko z Chorzowa oraz Oddział Instytut Pamięci Narodowej w Katowicach.

Organizatorzy chcą w ten sposób upowszechnić wśród młodzieży wiedzę na temat historii II wojny światowej na ziemiach polskich, ze szczególnym uwzględnieniem wydarzeń związanych z ostatnim okresem funkcjonowania niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Projekt skierowany jest do młodzieży szkolnej i społeczności lokalnej.

Trasa sztafety odwzorowuje zorganizowaną przez nazistów masową ewakuację więźniów i jeńców z niemieckich obozów koncentracyjnych zlokalizowanych w Europie Wschodniej i Środkowej do obozów w głębi III Rzeszy. Ewakuacja hitlerowskiego obozu Auschwitz ? Birkenau na trasie Oświęcim-Gliwice trwała od 17 do 21 stycznia 1945 roku.

18 stycznia już po raz piąty ponad setka uczniów z kilkunastu szkół z Chorzowa, Oświęcimia, Lędzin, Bierunia, Tychów, Mikołowa, Przyszowic i Gliwic upamiętni ofiary marszu śmierci. Podobnie jak w czterech poprzednich edycjach, uczestnicy biegu sztafetowego wczesnym rankiem, oddadzą hołd wszystkim ofiarom obozu oświęcimskiego pod ?ścianą śmierci? przy Bloku 11, a następnie wyruszą biegiem sztafetowym spod mogiły ostatnich ofiar KL Auschwitz. W trakcie biegu symbolicznym światłem niesionym przez uczniów połączone zostaną miejsca pamięci związane z marszem śmierci.

Podobnie jak w poprzednich edycjach uczestnicy wczesnym rankiem oddadzą hołd wszystkim ofiarom obozu oświęcimskiego pod ?ścianą śmierci? przy Bloku 11, a spod mogiły ostatnich ofiar KL Auschwitz, ze światłem pokoju wyruszą biegiem sztafetowym na trakt oświęcimsko ? gliwicki. W trakcie biegu połączone zostaną symbolicznym światłem miejsca pamięci związane z marszem śmierci.

Plan przebiegu Sztafety ze Światłem Pokoju przez Mikołów:

• ok. godz. 12.00 / 12.30 (w zależności od czasu przybycia poprzedniej sztafety) mikołowska sztafeta WYSTARTUJE spod Pomnika na Groniach i pobiegnie dalej trasą ewakuacji więźniów.

• ok. godz. 13.00 na przedpolu cmentarza żydowskiego przy ulicy Konstytucji 3 Maja, gdzie znajduje się zbiorowa mogiła rozstrzelanych w styczniu 1945 roku członków ruchu oporu oraz więźniów Auschwitz straconych w trakcie ?marszu śmierci?.

• ok. godz. 13.30 przy mogile 13 więźniów, ofiar ?marszu śmierci? (na tyłach centrum handlowego, w pobliżu ogródków działkowych, w niewielkim zagajniku, w okolicy ulicy Różanej).

• ok. godz. 14.45 na cmentarzu w Borowej Wsi przy mogile 31 więźniów oświęcimskich, którzy ponieśli śmierć w trakcie przemarszu przez Borową Wieś.

Dopełnieniem sztafetowego biegu młodzieży będzie konferencja popularno ? naukowa, będąca jednocześnie podsumowaniem biegu, która odbędzie się ? 26 lutego 2024 r., w auli im bł. ks. Jana Machy, w Zespole Szkół Technicznych nr 2 im. Mariana Batko w Chorzowie, gdzie młodzież będzie miała okazję spotkać się z żywym świadkiem historii ? więźniem obozu oświęcimskiego. Projektowi towarzyszy również wojewódzki konkurs literacko ? plastyczno – fotograficzny przeznaczony dla młodzieży szkolnej – ?Jeszcze jeden dzień, jeszcze jedna noc? aż zapłonie światło? ? codzienność w obozie koncentracyjnym, organizowany przez Zespół Szkół Technicznych nr 2 im. Mariana Batko w Chorzowie.

Marsz śmierci ? w ten sposób określa się zorganizowaną przez Niemców masową ewakuację więźniów i jeńców z niemieckich obozów koncentracyjnych zlokalizowanych w Europie Wschodniej i Środkowej do obozów w głębi III Rzeszy. Tam więźniowie mieli nadal służyć jako darmowa siła robocza na potrzeby niemieckiego przemysłu zbrojeniowego.

Zbliżanie się frontów alianckich, a przede wszystkim wojsk sowieckich w 1944 i 1945 r. spowodowało, że władze SS, które nadzorowały funkcjonowanie obozów koncentracyjnych, zdecydowały się na deportację więźniów na masową skalę do innych obozów koncentracyjnych znajdujących się na terenie III Rzeszy. Najczęściej ewakuacja odbywała się pieszo, ale były takie przypadki, gdzie część więźniów transportowano koleją. Tak było np. w obozie koncentracyjnym dla kobiet w Ravensbruck, gdzie część więźniarek została wywieziona bydlęcymi wagonami, a część zmuszono do pieszego wymarszu z obozu.

Niemcy zmuszali więźniów i jeńców, często skrajnie wycieńczonych z głodu, chorób i nadmiernej pracy, do pieszego, wielokilometrowego marszu, często bez jedzenia i odpowiedniego odzienia, które zapewniałoby ochronę przed mrozem. Warto zauważyć, że większość marszów odbywała się zimą na przełomie 1944 i 1945 r., w śniegu i wielostopniowym mrozie. Każdego dnia marszu więźniowie mieli do pokonania odcinki długości 20-30 kilometrów, a noclegi odbywały się najczęściej pod gołym niebem. Każde odstępstwo od kolumny traktowane było jako próba ucieczki albo wskazywało, że więzień nie jest w stanie iść dalej ? w takich przypadkach esesmani dokonywali rozstrzelania. Jak widać pędzenie jeńców było zaplanowane i prowadzone przez Niemców w taki sposób, aby spowodować wśród nich jak najwyższą śmiertelność. Pierwsze marsze śmierci na polskich ziemiach miały miejsce w 1944 r. i były ewakuacją z obozu w Majdanku.

W połowie stycznia 1945 r. władze SS nadzorujące KL Auschwitz wydały rozkaz ostatecznej ewakuacji więźniów i likwidacji obozu. Od 17 do 21 stycznia 1945 r. w pieszych kolumnach ewakuacyjnych konwojowanych przez uzbrojonych esesmanów z KL Auschwitz i jego podobozów wyprowadzono około 56 tysięcy więźniów. Najdłuższą drogę mieli do pokonania więźniowi z podobozu Auschwitz w Jaworznie. 3200 osób przeszło do KL Gross-Rosen na Dolnym Śląsku ? to około 250 kilometrów.

Źródło: kartowice.ipn.gov.pl